Wybór poezji

Dwadzieścia lat po śmierci Zbigniewa Herberta jego poezja jest ciągle szeroko komentowana przez badaczy literatury, wciąż inspiruje twórców. Nazwisko autora „Struny światła” wymienia się obok nazwisk największych poetów drugiej połowy XX wieku, a jego dzieła są stale tłumaczone, wydawane i czytane w wielu krajach świata. Silna więź z dziedzictwem antyku sprawia, że poezja Herberta ma wymiar uniwersalny, jest powściągliwa formalnie i zdyscyplinowana. Jednak pozorną prostotę i jednoznaczność jego wierszy komplikuje ironia, będąca zarazem figurą artystyczną i postawą wobec bytu.

„Wstęp” i opracowanie Małgorzaty Mikołajczak ukazują bogactwo twórczości pisarza i są znakomitym przewodnikiem po najważniejszych motywach i tematach tej liryki. „Świat poety nie jest, jak mogłoby się wydawać, biało-czarny. Jest w nim miejsce na szarość będącą ulubionym kolorem twórcy. U Herberta nie ma też krystalicznie czystych bohaterów” – pisze badaczka. Czytane w tej perspektywie wiersze i prozy poetyckie Herberta odsłonią mniej znane oblicze.

W trwającym właśnie Roku Herberta tego tomu nie mogło zabraknąć.

„Te wersy nie są ożywiane przez ekstrawagancję ani przez poszukiwanie nowych sposobów uwodzenia, lecz przez immanentną logikę absurdu i braku złudzeń, przez absolutnie jedyną dzielność duchową Herberta.”

Josif Brodski, przeł. Mieczysław Godyń

„Herbert dokonał tego, co rzadko udaje się poetom: stworzył postać, figurę emblematyczną dla XX wieku, jak Settembrini, doktor Żywago czy niektóre filmowe wcielenia Charliego Chaplina. Pan Cogito to coś więcej niż alter ego.”

Ryszard Krynicki

„Upadają mocarstwa, zmieniają się ustroje, przemijają literackie mody – głos Herberta w całym tym zamęcie nie przestaje mówić o nas samych rzeczy niezmiernie ważnych.”

Stanisław Barańczak

Zbigniew Herbert (1924–1998) – poeta, eseista, autor słuchowisk radiowych i utworów dramatycznych. Studiował prawo, ekonomię i filozofię. W latach pięćdziesiątych pracował m.in. jako ekspedient w sklepie, chronometrażysta i kierownik administracyjny. Do jego najważniejszych książek należą zbiory wierszy: „Hermes, pies i gwiazda” (1957), „Studium przedmiotu” (1961), „Pan Cogito” (1974), „Raport z oblężonego Miasta i inne wiersze” (1983), oraz tomy esejów „Barbarzyńca w ogrodzie” (1962) i „Martwa natura z wędzidłem” (1993). Laureat wielu nagród, w tym: Nagrody Kościelskich (1964), Nagrody im. Gottfrieda von Herdera (1973) i Nagrody im. Petrarki (1978). Był członkiem m.in. Akademie der Künste w Berlinie Zachodnim, monachijskiej Bayerische Akademie der Schönen Künste oraz American Academy and Institute of Arts and Letters.

Małgorzata Mikołajczak (1966) – profesor nauk humanistycznych. Kierownik Zakładu Teorii Literatury i Krytyki Literackiej na Uniwersytecie Zielonogórskim. Autorka trzech monografii poświęconych twórczości Herberta: „ŤW cieniu heksametruť” (2004), „Pomiędzy końcem i apokalipsą” (2007, 2013), „ŤŚwiaty z marzeniať” (2013), redaktorka książki „Bór nici. Wątki klasyczne i romantyczne w twórczości Zbigniewa Herberta” (2011).