Jagiellonowie a Moskwa tom. 1

Treść pracy stanowi wielki konflikt dziejowy, rozegrany na przestrzeni wieków w bezmiarze terenu wschodniej Europy miedzy śmiało rywalizującymi potęgami. Przeciwnika Moskwy oznaczył Autor mianem Jagiellonów: dynastia ta była świetnym wyrazicielem i obrońcą interesów obojga narodów. Nieodzowna koniecznością dla Autora było omówienie roli nie tylko Litwy lecz i Polski w tej rywalizacji bowiem ekspansja Polski na Rusi nie rozpoczęła się od Unii i wyłącznie poprzez Unię, do rozszerzania się wpływów polskich i państwa polskiego ku wschodowi pchnął naród nasz nie kto inny jak ostatni z królewskiego rodu Piastów, ten jedyny z królów, którego słusznie historiografia i pamięć polska nazywała Wielkim. Poznanie dziejów polsko-litewskich i konfrontacji jaką musieliśmy toczyć z Moskwą pozwala zrozumieć największy z czynów ostatniego z Jagiellonów - Zygmunta Augusta, który przyczynił się do powstania wspólnej Rzeczypospolitej.

Autorem dzieła jest zapomniany i przez historiografię marksistowską znienawidzony Henryk Paszkiewicz (w Wikipedii na jego temat czytamy):

Henryk Paszkiewicz urodził się w 1897 r. w Łodzi. Studia historyczne odbył w 1915 r. na Uniwersytecie Warszawskim. Zakończył je doktoratem w 1920 r., mając już za sobą udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Był uczniem zasłużonych polskich historyków, m.in. Kazimierza Tymienieckiego, Marcelego Handelsmana i Oskara Haleckiego. Doktorat zrobił pod kierunkiem Oskara Haleckiego. Już jako nauczyciel historii habilitował się w 1927 r. na swoim macierzystym uniwersytecie, na którym w 1928 podjął wykłady jako docent w Katedrze Historii Europy Wschodniej. W 1934 r. został profesorem Wolnej Wszechnicy Polskiej, a w 1939 uzyskał profesurę nadzwyczajną UW. Członek korespondent TNW od 1936, PAU od 1945.

Jako oficer rezerwy uczestniczył w obronie z września 1939, bronił Warszawy. Wzięty przez Niemców do niewoli, wojnę spędził w Oflagu VII A Murnau, skąd po wyzwoleniu obozu udał się do Włoch. Początkowo znalazł się wśród założycieli Polskiego Instytutu Historycznego w Rzymie, ostatecznie jednak osiadł w Londynie, gdzie uzyskał profesurę w Polskim Uniwersytecie na Obczyźnie. Był wiceprezesem Fundacji z Brzezia Lanckorońskich. W 1945 r. został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności. Członek-założyciel Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie. Zmarł w Londynie w 1979 podczas pracy nad III tomem "trylogii ruskiej".

Henryk Paszkiewicz był znawcą dziejów Europy Wschodniej. Wśród jego przedwojennego dorobku naukowego na pierwszy plan wybijają się prace: Polityka ruska Kazimierza Wielkiego (1925) i Jagiellonowie a Moskwa t. I, noszący podtytuł Litwa a Moskwa w XIII i XIV wieku (1933). W latach powojennych natomiast powstała na emigracji jego trylogia: The Origin of Russia (George Allen & Unwin LTD, London 1954), The Making of the Russian Nation (Longmann & Todd, London 1963) i The Rise of Moscow's Power (niedokończony, wydany pośmiertnie, East European Monographs 1983). Zainteresowanie tą trylogią nauki światowej było ogromne (ponad 50 recenzji naukowych), podczas gdy dzieło to pozostawało w zasadzie poza obiegiem polskich wydawnictw ze względu na ówczesną komunistyczno-doktrynerską interpretację, niejednokrotnie przekłamująca przeszłość historyczną. Wydanie to ukazało się na zachodzie w języku angielskim, natomiast wszystkie tomy zostały napisane pierwotnie przez Paszkiewicza w języku polskim. Staraniem Fundacji z Brzezia Lanckorońskich oraz PAU udało się dotrzeć do manuskryptów i wydać tę trylogię także w języku polskim. Nakładem Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie ukazały się kolejno: Początki Rusi w 1996 , Powstanie narodu ruskiego w 1998 i Wzrost potęgi Moskwy w 2000.

Wydawnictwo ANTYK postanowiło przypomnieć dorobek naukowy tego wielkiego patrioty i Polaka. dziś prawie zupełnie nie bez powodu... zapomnianego i zmarginalizowanego