Ren wpada do Tybru. Historia Soboru Watykańskiego II

Pasjonująca historia Soboru Watykańskiego II uwzględniająca dokumenty oraz działania osób i grup, które odegrały kluczową rolę w czasie soborowych obrad. Autor – uczestnik tamtych wydarzeń - odkrywa tajemnice jawnych i zakulisowych spotkań i dyskusji, przytacza wiele faktów dotąd nieznanych lub przemilczanych. Stara się zrozumieć intencje i argumenty uczestników Soboru, który w decydujący sposób wpłynął na losy Kościoła i świata w następnych dziesięcioleciach.

W oryginale amerykańskim zamieszczono nihil obstat i imprimatur archidiecezji nowojorskiej.

Wstęp (fragmenty)

Znany brytyjski pisarz katolicki Michael Davies napisał kiedyś, że książka o. Wiltgena powinna znaleźć się na półkach każdego katolickiego domu. Z pewnością należy zgodzić się z tą opinią, skoro książka amerykańskiego werbisty, którą dostaje obecnie do ręki polski czytelnik, dotyczy zagadnienia, które nie jest i nie powinno być obojętne żadnemu katolikowi; o tematyce, o której tak wiele się mówi, ale — o paradoksie! — która jest wciąż tak mało u nas znana. Sobór Watykański II wywarł przecież decydujący wpływ na oblicze współczesnego Kościoła. Jednocześnie wokół tego wydarzenia narosło szczególnie wiele nieporozumień, mitów i mistyfikacji. Słyszymy więc często o „duchu soboru“ (czy to jest Duch Święty?), o „Kościele przed- i posoborowym“. Obok Vaticanum II nie sposób przejść obojętnie. Dla niektórych jest to wydarzenie przełomowe dlatego, że w decydujący sposób miałoby się przyczynić do destrukcji Kościoła, zarówno w sferze liturgii jak i doktryny. Inni zaś tak dalece identyfikują się z soborem, że wolą raczej nazywać się „dziećmi soboru“, aniżeli dziećmi Kościoła — istniejącego dwa tysiące lat. Dobrze się więc stało, że dostajemy do ręki książkę o. Ralpha M. Wiltgena. Jego historia Vaticanum II zupełnie odbiega od dotychczasowych, dostępnych w Polsce monografii poświęconych temu wydarzeniu.

Bez wątpienia nowością dla polskiego czytelnika będzie sposób przedstawienia przez autora historii Soboru. O. Wiltgen robi to nie tylko przez pryzmat deklaracji i konstytucji, ale uwzględniając także konkretne osoby i grupy, odgrywające niepoślednią rolę w czasach soborowych obrad. (…) Tytuł książki odzwierciedla jej główną myśl. O. Wiltgen przedstawia dokładnie sposób, w jaki koalicja „liberalnych“ biskupów z krajów dorzecza Renu (Francja, Niemcy, Holandia, Belgia) przejmowała stopniowo kontrolę nad kierunkiem obrad, począwszy od faktycznego odrzucenia schematów (tzn. wstępnych projektów, mających być podstawą do dalszych obrad i dyskusji), przygotowanych jeszcze przed otwarciem Soboru na polecenie papieża Jana XXIII przez Komisję Przygotowawczą. Ren zwyciężył więc nad Tybrem, również przy ustalaniu składu komisji, które już po zakończeniu obrad Soboru miały zajmować się wprowadzaniem w życie konkretnych postanowień Vaticanum II. (...)

Książkę o. Wiltgena trzeba więc przeczytać, bo jest ona ważnym głosem w toczącym się sporze o interpretację dzieła Vaticanum II. Obala szereg mitów, narosłych wokół tego ważnego wydarzenia z historii Kościoła katolickiego. Jest szczególnie ważna dla polskiego czytelnika. To bowiem w Polsce, znajdującej się obecnie z całym światem na przełomie wieków, spór o Sobór Watykański II nie jest tylko sporem o przeszłość Kościoła. Jest sporem o Jego przyszłość.

Grzegorz Kucharczyk

Słowo od autora (fragment)

Recenzenci przedstawiali moją książkę „Ren wpada do Tybru” następująco: Książka na dwieście siedemdziesięciu jeden stronach opowiada historię Soboru Watykańskiego II od początku do końca, streszczając czteroletnie narady, łącznie z towarzyszącymi Soborowi pobocznymi spotkaniami. Opisuje, jak pracowicie przygotowywany był każdy z soborowych dokumentów… Pozostawia Czytelnikowi niezachwiane wrażenie wręcz namacalnego działania Ducha Świętego w pracach Soboru… Naświetla również, w przeciwieństwie do innych publikacji na ten temat, jak obrady Soboru oraz ich owoce wynikały bardziej z wpływów poszczególnych grup niż poszczególnych osób.

To ostatnie zdanie wyjaśnia, dlaczego moja książka cytowana była często publicznie przez te kręgi, które uważały, że soborowe dokumenty zostały wypaczone, a nawet można je uznać za nieważne z powodu nacisków poszczególnych grup. Najwidoczniej nie każdy posiada świadomość, że stworzenie zespołów roboczych Soboru Watykańskiego II przebiegało w taki sam sposób, jak dzieje się to przy tworzeniu każdego ciała ustawodawczego. Nieprawdopodobne było, aby każdy z 2150 Ojców Soboru, którzy przyjechali z różnych części świata, proponował zupełnie inną poprawkę niż reszta obecnych.

Pisząc tę historię, miałem dostęp do kompletu oficjalnej korespondencji, dokumentów i materiałów roboczych, jakie Ojcowie Soboru otrzymywali z Sekretariatu Soborowego. Miałem też wgląd w całą korespondencję i dokumentację, wysyłaną przez grupę Ojców znad Renu do członków tej grupy, jak również w pozostałą dokumentację, dotyczącą innych ugrupowań, konferencji episkopatów, zapisów spotkań, korespondencji prywatnej itd. Odbyłem też liczne spotkania i rozmowy z Ojcami Soboru oraz z ekspertami, którzy w Soborze brali udział.

Rev. Dr. Ralph M. Wiltgen, SVD